Trước đây, lập quỹ hưu trí là chuyện của tuổi 40 trở đi. Nhưng giờ đây, không ít người trẻ đã âm thầm lên kế hoạch nghỉ hưu từ năm 25 tuổi – và họ làm điều đó không hề cực đoan, mà đầy tỉnh táo.
“Tôi không định làm việc đến kiệt sức. Tôi đang sống để có tương lai nhàn, không phải để mòn mỏi trả giá ở tuổi 60” – lời chia sẻ của Minh Trang (26 tuổi, Hà Nội) có lẽ đang phản ánh một xu hướng rõ rệt trong giới trẻ: Nghĩ về hưu sớm, sống có kế hoạch và quản lý dòng tiền từ rất sớm.
Gen Z và cuộc chuyển mình âm thầm về tư duy tài chính
Nếu trước đây, người trẻ được xem là nhóm tiêu xài bốc đồng, sống "thích gì mua nấy", thì hiện nay, một bộ phận Gen Z đang âm thầm xây dựng tư duy ngược dòng:
Không chạy theo “uptrend” tài chính, mà tập trung vào sự bền vững.
Không đợi đến tuổi 50 mới nghĩ đến hưu trí, mà thiết lập từng bước từ rất sớm.
Sự thay đổi này không ồn ào, không mang dáng dấp “đầu tư triệu đô” hay “bắt trend crypto”, nhưng lại đủ thông minh và thực tế để khiến nhiều thế hệ đi trước phải công nhận giới trẻ đang không chỉ tiêu đúng, mà còn biết tiết kiệm có mục tiêu.
Hưu trí không còn là chuyện... già
Định nghĩa “quỹ hưu trí” trong thế hệ mới đã thay đổi.
- Không chỉ là sổ BHXH.
- Không chỉ là tích lũy gửi tiết kiệm cuối đời.
Mà là một hệ sinh thái tài chính gồm nhiều lớp, từ bảo hiểm, tiết kiệm, đầu tư vi mô cho đến cả việc học thêm kỹ năng tạo thu nhập thụ động.
Điều khiến nhiều người lớn bất ngờ là người trẻ không làm việc này vì áp lực, mà vì họ muốn có sự lựa chọn.
“Tôi không chắc sẽ làm ngành này cả đời. Nhưng nếu có một quỹ hưu trí nhỏ do mình tự xây, tôi có thể rẽ hướng khi cần mà không quá sợ hãi” – Linh (28 tuổi, làm marketing ở TP.HCM) chia sẻ.
Không sống kham khổ, nhưng sống có giới hạn
Nhiều bạn trẻ đang áp dụng chiến lược tài chính “3 lớp”:
- Chi tiêu thiết yếu – có ngân sách rõ ràng, không bốc đồng.
- Tích lũy ngắn hạn – dùng cho mục tiêu 3–5 năm như học thêm, du lịch, đổi việc.
- Tích lũy dài hạn (quỹ hưu trí) – mỗi tháng trích một khoản nhỏ, gửi tiết kiệm tự động hoặc đầu tư vào các kênh an toàn.
Điểm đáng chú ý: họ không từ bỏ các thú vui cá nhân, không cắt bỏ các trải nghiệm sống, mà chọn cách phân bổ hợp lý, tránh tiêu vô nghĩa.
“Lập quỹ hưu trí sớm là quyền lực mềm của tuổi trẻ”
Việc lập quỹ hưu trí từ năm 25–30 tuổi không giúp bạn nghỉ hưu ngay, nhưng giúp:
- Tự do hơn trong lựa chọn công việc
- Giảm áp lực tài chính khi về già
- Chủ động hơn trước các biến cố bất ngờ
Quan trọng nhất: tâm lý vững vàng hơn. Rất nhiều người trẻ chia sẻ rằng, khi có một quỹ tích lũy cho tương lai, họ ít bị dao động bởi trào lưu hay so sánh, sống “đủ” và “đúng” với chính mình hơn.
MẪU KẾ HOẠCH TIẾT KIỆM QUỸ HƯU TRÍ – 5 NĂM
Năm
Tỉ lệ trích thu nhập/tháng
Hình thức
Tổng tích lũy trong năm
Ghi chú
| Năm 1 | 5% thu nhập (~500k–1tr/tháng) | Gửi tiết kiệm định kỳ | ~6–12 triệu | Làm quen thói quen trích tiền tự động |
| Năm 2 | 7% thu nhập | Tiết kiệm + mở tài khoản đầu tư nhỏ (VD: ETF) | ~10–14 triệu | Đa dạng hóa kênh tích lũy, tìm hiểu đầu tư an toàn |
| Năm 3 | 10% thu nhập | Tiết kiệm + đầu tư + bảo hiểm hưu trí | ~15–20 triệu | Bắt đầu xem xét bảo hiểm dài hạn |
| Năm 4 | 12% thu nhập | Tăng tỉ lệ đầu tư (tối đa 50% khoản tiết kiệm) | ~18–24 triệu | Kiểm tra lại mục tiêu hưu trí cá nhân |
| Năm 5 | 15% thu nhập (ổn định mức cao) | Phân bổ 3 tầng: tiết kiệm – đầu tư – bảo hiểm | ~20–30 triệu | Đủ dữ liệu để định kỳ đánh giá lại chiến lược |
Tổng sau 5 năm: từ 69 đến 100 triệu đồng, tùy thu nhập và kỷ luật tài chính.
Lưu ý:
- Nếu có tăng lương, nên tăng tỷ lệ tiết kiệm tương ứng.
- Nên tách tài khoản hưu trí khỏi tài khoản chi tiêu để không bị “rút nhầm”.
- Đặt mục tiêu mỗi năm tăng thêm 1–2% tỷ lệ tiết kiệm là hợp lý, không gò bó.
Người lớn bắt đầu… học theo?
Không ít phụ huynh đã từng nghĩ: “Lập quỹ hưu trí gì sớm vậy?” – nhưng sau vài năm, chứng kiến con cái chủ động tài chính, tích lũy đều, sống không hoang phí mà vẫn vui vẻ… họ bắt đầu gật gù.
Trong nhiều gia đình, con cái Gen Z là người lên kế hoạch tài chính cho cả nhà – từ việc mua bảo hiểm, tính chi tiêu hiệu quả cho đến gợi ý bố mẹ tiết kiệm kiểu mới.
Hưu trí không còn là cuộc đợi chờ ở tuổi 60. Với người trẻ, đó là một cuộc đua… nhưng với chính bản thân mình.
Cấu trúc quỹ hưu trí kiểu mới của người trẻ
Tầng
Nội dung chính
Tỉ lệ đề xuất
| 1️⃣ | Tích lũy cơ bản (gửi tiết kiệm định kỳ) | 40% |
| 2️⃣ | Đầu tư nhỏ (ETF, trái phiếu, quỹ mở) | 30% |
| 3️⃣ | Bảo hiểm nhân thọ hoặc hưu trí | 20% |
| ???? | Dự phòng linh hoạt (tài khoản riêng) | 10% |
Lưu ý: tỉ lệ có thể linh hoạt theo thu nhập – đây chỉ là gợi ý khởi đầu.
Kết luận: Người trẻ đang “làm tài chính” theo một cách khác – lặng lẽ, có kế hoạch và rất thực tế. Nếu một thế hệ 25 tuổi đã nghĩ tới tuổi 60, thì đó không phải là vì họ bi quan, mà vì họ đủ sáng suốt để biến tự do tài chính thành một chiến lược sống.
Theo Phương Trần
